@article { author = {سبحانی, محمدتقی and افضلی, سیدمحمدمهدی}, title = {حجیت متشابک منابع معرفت در فهم و تبیین آموزه های اعتقادی}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {1}, number = {2}, pages = {7-28}, year = {2013}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {سخن از ربط و نسبت منابع شناخت، در نظام معرفت دینی، اهمیت خاصی دارد. دیدگاه های موجود در این زمینه، از رهیافت های گوناگونی بهره جسته اند؛ برخی عقل را در مقام ثبوت و اثبات مستقل دیده و برخی دیگر نص را کاملاً خودبسنده تلقی کرده اند. در این نوشتار هر دو نگاه، ناتمام معرفی شده و از حجیت متشابک عقل و نقل دفاع شده است. عقل، چه در مقام معناگری و فهم گزاره ها، چه در مقام تبیین و تدلیل آن ها و چه در مقام دفاع، همراه نقل حرکت می کند. نقل نیز در تنبیه، تقریر، تذکر و تعلیم حقایق به دیگران و کمال یافتن روش، به عقل مدد می رساند؛ در غیر این صورت، عقل به تعلیق، تقلیل و تأویل بی ضابطه آموزه های دینی منتهی شده و نقل نیز از پایگاه بین اذهانی محروم می شود. از آن جا که عقل امدادهای نقل را تصدیق و در ساختار خود هضم می کند، روش شناسی نهاییِ مورد قبول، عقلی است.}, keywords = {عقل,نقل,فطرت,منابع معرفت,حجیت متشابک,توسعه ظرفیت عقل}, url = {https://www.tkalam.ir/article_38707.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_38707_42edd8a8f9e45122dc32742bfbdf5764.pdf} } @article { author = {اعتصامی, عبدالهادی}, title = {مسئله نفی صفات در روایات اهل بیت علیهم السلام}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {1}, number = {2}, pages = {29-50}, year = {2013}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {بحث و مناقشه درباره اتصاف یا عدم اتصاف ذات الهی به اسما و صفات، از نخستین پرسشهای اعتقادی است که همواره معرکه آرای اصناف گوناگون اندیشمندان اسلامی بوده است. نوشتارحاضر بر آن است تا روایاتی را که مستقیم (آشکار) و یا غیرمستقیم ناظر به مسئله نفی صفات ازذات الهی اند، مورد تبیین و تحلیل قرار دهد. از مقایسه میان این دو گروه از روایات این نتیجه حاصل شد که انتساب هرگونه صفتی به ذات الهی مستلزم تحدید و تشبیه است و حق تعالی هیچگونه صفتی در مقام ذات ندارد و از هر معنا و مفهومی که ذات را نشان دهد، منزه و مبرّاست؛ بنابراین، تمام اسما و صفاتی که بر خداوند به نحو ایجابی اطلاق میشوند، وصف فعلی یا سلبی اند.}, keywords = {صفات ذاتی,صفات فعلی,وجودشناسی صفات,معناشناسی صفات}, url = {https://www.tkalam.ir/article_38708.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_38708_f0787e078cd823c40f9a4927f8b6cfaf.pdf} } @article { author = {موسوی, سیدجمال الدین}, title = {آموزه بداء در اندیشه امامیه از آغاز غیبت تا پایان مدرسه بغداد}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {1}, number = {2}, pages = {51-68}, year = {2013}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {گرچه در جامعه مسلمانان نخستین وجود داشت، اما بنا به « بداء » اندیشه ناب و توحیدی میان متکلمان شیعه ، دلایلی تنها در جامعه شیعی استمرار یافت. تا پایان عصر حضور ائمه اختلافی در تبیین بداء وجود نداشت. بعد از این دوره و در زمانی که کلام شیعه دوران رکود و فترت را پشت سر میگذاشت، گروهی از معتزلیانِ شیعه شده و متکلمان عقلگرای شیعه تبیین جدیدی از بداء ارائه داده و آن را هموزن نسخ دانستند. این اندیشه جدید که در ابتدا گروه اندکی طرفدار آن بودند، رفته رفته جایگاه مهمی در میان متکلمان شیعه پیدا کرد، به گونه ای که در اواسط قرن پنجم تقریباً همه گیر شد. تبیین این اندیشه جدید با شیخ مفید ادامه یافت و شاگردان وی نیز ادامه دهنده همین مسیر بودند.}, keywords = {بداء,متکلمان بغداد,نسخ,متکلمان کوفه}, url = {https://www.tkalam.ir/article_38709.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_38709_8252aa30d619614849b39274b6a7c372.pdf} } @article { author = {میرزایی, عباس}, title = {رویکرد متکلمان امامیه در بغداد به معتزلیانِ شیعه شده (با تأکید بر سیدمرتضی، ابن راوندی و ابوعیسی وراق)}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {1}, number = {2}, pages = {69-86}, year = {2013}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {  معتزلیانِ شیعه شده از جریانهای فرهنگساز در سیر تفکر امامیه در سده های سوم و چهارم هجری هستند که مقایسه آنان با میراث کلامی متکلمان امامیه در بغداد میتواند به بازشناسی جایگاه و نقش آنان در تاریخ فکر شیعه کمک کند. نوشتار حاضر میکوشد تا از طریق بازخوانی گزارشهای موجود در آثار نوبختیان، شیخ مفید و سیدمرتضی، نوع مواجهه اینان با ابوعیسی وراق و ابن راوندی از دو جنبه شخصیتی و علمی تحلیل کرده و با تبیین داوری متکلمان بغدادی درباره معتزلیان شیعه شده، جایگاه آنان را ترسیم کند. همچنین در نگاهی کلانتر سعی میکند با نشان دادن سیر تحول کلام امامیه از سده سوم تا پنجم به بازسازی صحنه های از تاریخ کلام شیعه بپردازد. نتیجه این تحقیق نشان میدهد که نمیتوان در میراث برجای مانده از متکلمان امامیه در بغداد درباره ابوعیسی وراق و ابن راوندی مواضع یکسانی را مشاهده کرد؛ اگرچه دربحث امامت نشانه هایی از همسونگری وجود دارد.}, keywords = {تاریخ کلام امامیه,معتزلیانِ شیعه شده,ابوعیسی وراق,ابنراوندی,نوبختیان,شیخ مفید,سیدمرتضی}, url = {https://www.tkalam.ir/article_38710.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_38710_b725dd9ba2b75741fc4df18933b2628c.pdf} } @article { author = {حسینی زاده, سیدعلی}, title = {مقایسه اندیشه های کلامی نوبختیان و شیخ مفید دربستر میراث کلامی امامیه و معتزله}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {1}, number = {2}, pages = {87-116}, year = {2013}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {مقایسه اندیشه های کلامی نوبختیان و شیخ مفید در بستر میراث کلامی امامیه و معتزله، علاوه بر تبیین نقاط اختلاف آرای نوبختیان و شیخ مفید، نقش هر یک از آنان در این تطور اندیشه ای را نمایان می کند. این پژوهش نشان مید هد، نمی توان میزان هم نوایی و نزدیکی نوبختیان با معتزله را بیش از قرابت اندیشه های شیخ مفید با معتزلیان دانست، بلکه هر یک از آنان در موضوعات مختلف کلامی به فراخور مبانی و پیش فرض های کلامی خود دیدگاهی را ارائه کرده اند که گاه با معتزله و گاه با متکلمان امامی کوفه همسان است. از این رو، همانگونه که در آرایی مانند برخی فروعات وعده و وعید نوبختیان هم رأی معتزله اند، شیخ مفید در مباحثی مانند معرفت و استطاعت، آرایی نزدیک به اندیشه معتزله را برگزیده است. همچنین بنا بر این تحقیق، اگر چه در برخی اندیشه ها نوعی هم رأیی بین نوبختیان و شیخ مفید با معتزلیان مشاهده می شود، اما ریشه این اندیشه ها در آرای منقول از متکلمان امامی در مدرسه کوفه یافت می شود؛ از این رو، این هم رأیی با معتزله الزاماً به معنای تأثیر پذیری و وام گیری از معتزله و جدایی از پیشینه کلام امامیه نیست.}, keywords = {نوبختیان,ابو سهل,حسنبن موسی,شیخ مفید,معتزله,امامیه}, url = {https://www.tkalam.ir/article_38711.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_38711_44875b43b53bb0be049eb970c04100e9.pdf} } @article { author = {طباطبایی, سید محمد کاظم and مطهری, سید مصطفی}, title = {مراحل تبیین اصل امامت در عصر حضور}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {1}, number = {2}, pages = {117-138}, year = {2013}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {ناآشنایی و یا عدم دقت در سیر تبیین معارف وحیانی، گاه سبب بروز شبهه تبدّل و تحول پذیری ، آموزه های شیعی شده است؛ از این رو، شناختی دقیق از سیر تبیین معارف اهلبیت علیهم السلام نیازمند توجه به همه شرایط و عناصر تاریخیِ اثرگذار در دوره پیامبر و امامان است که در آن، تکامل تدریجی معارف با دو ویژگیِ: نخست، فرایند اجمالی  تفصیلی و دوم، ترسیم چهار دوره روشن میگردد. نوشته حاضر با محور قرار دادن آموزه نسبی در دوران حضور اهلبیت علیهم السلام بر آن است تا چگونگی روند تبیین این اصل را با ملاحظه عناصر تاریخی در دوره « امامت »حضور، بیان کند و نیز نشان دهد که محتوای وحیانی در سیر خود  دستخوش تبدّل و تحول نشده است.}, keywords = {امامت,شبهه تحول پذیری,فرایند اجمال به تفصیل,عناصر تاریخی}, url = {https://www.tkalam.ir/article_38712.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_38712_88e264ac58f083f545ac1cf921f4cc8c.pdf} } @article { author = {هاشمی, سید رسول and راد, علی}, title = {اری روبین و نظریه امامت موروثی شیعه (در بوته سنجش)}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {1}, number = {2}, pages = {139-156}, year = {2013}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {اری روبین در پژوهش خود با روش تاریخی  توصیفی، اعتقاد به امامت موروثی را به شیعه نسبت داده است. وی در مستندسازی نظریه امامت موروثی، به احادیث اخوت، پسر نداشتن حضرت محمد صلوات الله و خویشاوندی علی علیه السلام با ایشان، استناد جسته است. آنچه در ایراد بر ادعای روبین میتوان مطرح کرد این است که، ایشان در بررسی یکی از اصلی ترین مؤلفه عقیدتی شیعه، بدون بررسی آیات مربوط به وراثت و تحلیل جامع از روایات مربوط به آن، صرفاً با استناد به رویدادی تاریخی و بعضی از روایات مربوط به خلقت نوری که مربوط به فضایل اهلبیت علیهم السلام است، اعتقاد به امامت وراثتی را به شیعه نسبت داده است؛ علاوه بر این، به نظر میرسد داشتن پیشفرض مذهبی و نگاه عرفی به مسئله امامت، موجب شده است تا چنین اعتقادی را به شیعه نسبت دهد. در بررسی و نقد این نظریه با استناد به بعضی از آیات مرتبط و روایات وارده در کتب روایی معتبر، ضمن ردّ انتساب مذکور، نظریه صواب در ادله شیعه بر امامت ائمه علیهم السلام بیان شده است.}, keywords = {اری روبین,امامت,وراثت,نقد مستشرقان,احادیث وراثت}, url = {https://www.tkalam.ir/article_38713.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_38713_8ce345e6b144969afeb41a96839a5fe3.pdf} } @article { author = {مسجدی, حیدر}, title = {خلاصة المقالات باللغة العربیة}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {1}, number = {2}, pages = {157-163}, year = {2013}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, url = {https://www.tkalam.ir/article_38714.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_38714_1ce13247ed0e95f872322677c3da6ee9.pdf} } @article { author = {جلالی, سیدلطف اله}, title = {ترجمه چکیده مقالات به انگلیسی}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {1}, number = {2}, pages = {164-170}, year = {2013}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, url = {https://www.tkalam.ir/article_38715.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_38715_514d14d0eb538092193f17be4443cb11.pdf} }