@article { author = {کاوند, علیرضا and رضایی هفتادر, حسن and اسماعیلی, محمدعلی}, title = {مطالعۀ تطبیقی آموزۀ «بداء» در اندیشۀ میرداماد و صدرالمتألهین}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {6}, number = {21}, pages = {7-26}, year = {2018}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {آموزۀ «بداء» از مسائل مهم در حوزۀ ارتباط حادث با قدیم بوده و با توجه به امتناع تغییر در ذات الهی و علم ذاتی الهی، همواره حقیقت بداء در هاله‌ای از ابهام بوده است. پژوهش حاضر به مطالعۀ تطبیقی این آموزه در اندیشۀ میرداماد و صدرالمتألهین، پایه‌‌گذاران حکمت یمانی و حکمت متعالیه پرداخته است. از رهگذر این جستار، مشخص می‌‌شود که در اندیشۀ میرداماد، بداء در حوزۀ امور تکوینی بوده و بیان‌‌گر محدودیت زمان افاضه از جانب علت است. قلمرو آن، عالم ماده است؛ عالم دهر و سرمد بداء نمی‌‌پذیرند. صدرالمتألهین با جامع‌‌نگری به تبیین بداء ثبوتی و اثباتی پرداخته است: بداء ثبوتی، وقوع محو و اثبات در نفوس جزئی افلاک ـ به عنوان مرتبه‌‌ای از مراتب علم الهی ـ است. بداء اثباتی، اتصال نفوس انبیا و اولیا به نفوس جزئی افلاک و دریافت دو خبر متفاوت در یک موضوع است.}, keywords = {بداء,نسخ,قضا و قدر,لوح محفوظ,لوح محو و اثبات,میرداماد,صدرالمتألهین}, url = {https://www.tkalam.ir/article_38947.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_38947_8306b940ecf1d8600d8ef95da01a83bb.pdf} } @article { author = {قرائی, فیاض and کریم پور, سعید}, title = {موعود آخرالزّمان در دین هندو}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {6}, number = {21}, pages = {27-48}, year = {2018}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {طبق باورهای هندو، پس از گذشت چند دوره از زمان، دوره‌‌ای به نام «کَلی‌‌یوگه» (آخرین مرحله از زمان) فرامی‌‌رسد و ظلم و شرارت بر عدل و نیکی غلبه می‌‌کند. در این دوره، یک منجی به نام «کَلکی اَوَتاره» ظهور خواهد کرد و علیه ظلم و شرارت وارد نبرد شده و با نابود کردن بدکاران، جهان را دوباره از عدل و نیکی پر می‌‌کند و زمینه ورود بشریت به دوره‌‌ای جدید از ترقی و پیشرفت را فراهم می‌‌سازد. البته موعودباوری در دین هندو منحصر به انگاره «کَلکی» نیست و با توجه به اینکه افرادی در قرون اخیر پیدا شده‌‌اند و خود را منجی موعود معرفی کرده‌‌اند، به‌‌نظر می‌‌رسد مفهوم «مُنجی» نزد هندوها تحت یک گونه‌‌شناسی قرار گرفته است. در این مقاله، ضمن بررسی مفهوم «اَوَتاره» و همچنین گونه‌‌شناسی موضوع منجی موعود در متون هندویی و بیان تأثیرگذاری این عقیده بر فرهنگ و جامعه هندو، دیدگاه‌‌های برخی از اندیشمندان را در تطبیق او بر شخصیت‌‌های مختلف نیز، به‌‌ویژه بر پیامبر اسلامJ مورد نقد و بررسی قرار خواهیم داد.  }, keywords = {هندوییزم,آخرالزمان,موعودگرایی,کلکی‌‌اَوَتاره}, url = {https://www.tkalam.ir/article_39080.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_39080_23196c9fad2cfb22301ee95c3ed83ee1.pdf} } @article { author = {طالقانی, سیدحسن}, title = {تأملی «دوباره» در نسبتِ تفویض به معتزله}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {6}, number = {21}, pages = {49-70}, year = {2018}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {یکی از نظریه‌‌های مطرح در موضوع فاعلیت انسان، نظریه‌‌ای است که با عنوان «تفویض» شناخته می‌‌شود. در این نظریه، خداوند قدرت انجام فعل را به انسان واگذار کرده است و خود در افعال اختیاری انسان هیچ نقشی ندارد. این نظریه و لوازم باطل آن با عنوان «تفویض» از سوی اهل‌‌بیتD نفی شد. بنا بر مشهور، دیدگاه معتزله در مسئله فاعلیت انسان همین نظریۀ تفویض است. شواهد باقی‌‌مانده از آثار معتزله هم این شهرت را تأیید می‌‌کند. چندی پیش در مقاله‌‌ای دلایل انتساب تفویض به معتزله مورد تردید قرار گرفت، اما بررسی مجدد شواهد و مستندات باقی‌‌مانده نشان می‌‌دهد دیدگاه معتزله، همان تفویض موردِ نهی در روایات اهل‌‌بیت‌‌D است.}, keywords = {معتزله,مفوضه,تفویض,قدریه,فاعلیت انسان}, url = {https://www.tkalam.ir/article_39081.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_39081_35dce6fd06592d266e4fc34c8a9c8f18.pdf} } @article { author = {میری, سید سعید and همتی, محمدعلی}, title = {رویکردی تطبیقی به مسئله «خاستگاه شرور» با محوریت «درد و رنج» از دیدگاه قرآن، تورات و انجیل}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {6}, number = {21}, pages = {71-88}, year = {2018}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {هدف این پژوهش تلاش برای حل مسئله «خاستگاه درد و رنج» به‌‌عنوان یکی از شرور، از دیدگاه قرآن، تورات و انجیل با رویکردی تطبیقی است. روش این تحقیق، جستار کتابخانه‌‌ای به شیوه تطبیقی است. نتیجه حاصل‌‌آمده آن‌‌که از دیدگاه متون ابراهیمی، منشأ و خاستگاه شر و رنج، گرچه دارای اشتراکاتی اساسی مثل ماهیت زندگی انسان و گناه است، لیکن دارای اختلافاتی به‌‌ویژه از نظرگاه انجیل می باشد؛ از‌‌جمله این‌‌که تورات نقش اول را در فرآیند پیدایش شرور به گناهان می‌‌دهد؛ ولی انجیل با پیش کشیدن رنج‌‌ها و مصائب مسیحj به‌‌عنوان فدیه گناهان نوع انسان، رنج را با حضرت عیسیj معنا کرده، آن را به‌‌عنوان یک نعمت یاد می‌‌کند و پیروان خود را رنج‌‌مسلک معرفی می‌‌کند. ازنظر قرآن هم، سرچشمه اصلی شرور عبارت است از ماهیت زندگی بشر، گناه، امتحان و شیطان.}, keywords = {قرآن,تورات,انجیل,خاستگاه شر,رنج و انسان}, url = {https://www.tkalam.ir/article_39082.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_39082_71746ec51f6bc7f3cb00889e57f77dd6.pdf} } @article { author = {عزیزخانی, علی and کریمی, عبدالقاسم and سید موسوی, سید حسین and نجف زاده تربتی, علیرضا}, title = {میزان هم‌‌خوانی آرای اهل سنت دربارۀ فاعلیت انسان با مسئله «امر بین الأمرین»}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {6}, number = {21}, pages = {89-104}, year = {2018}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {فاعلیت انسان و چگونگی ارتباط آن با ارادۀ الهی از دیرباز مورد توجه متکلمان و فیلسوفان بوده است. متکلمان اهل سنت با مبانی گوناگون، گرایش‌‌های جبرگرایانه یا تفویضی را در قالب تقریرهای مختلفی تبیین کرده‌‌اند. این مقاله با بررسی این گرایش‌‌ها در تلاش است میزان هم‌‌خوانی آن‌‌ها را با نظریۀ «امر بین الأمرین» روشن سازد. هرچند قرائت‌‌هایی که به صراحت از جبر یا تفویض حمایت می‌کنند، هیچ‌‌گونه قرابتی با نظریۀ امر بین الأمرین ندارند، اما تبیین برخی متکلمان اگرچه بر فاعلیت انسان تأکید دارد، نهایتاً این تفاسیر یا به جبر انجامیده، یا آن‌‌که تبیین آن‌‌ها عقیم و بی‌‌نتیجه مانده است. تفسیر برخی متکلمان دیگر اهل سنت نیز، چیزی جز تناقض‌گویی نیست، زیرا فعل انسان را هم مخلوق خداوند می‌‌دانند و هم تأکید می‌کنند خودِ فعل خدا نیست.}, keywords = {امر بین الأمرین,کسب,جبر,تفویض}, url = {https://www.tkalam.ir/article_39083.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_39083_f059a2d52d57fc2accffe29d311c140f.pdf} } @article { author = {رجبیان, زهره}, title = {حجیتِ خبر واحد در امور اعتقادی}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {6}, number = {21}, pages = {105-122}, year = {2018}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {این نوشتار به بررسی حجیتِ خبر واحد در فروعات اعتقادی می‌‌پردازد. و از آن‌‌جا که حجیت خبر واحد حجیتی تعبدی است و جعل آن، نیازمند اثر شرعی است، تلاش می‌‌کند به این پرسش پاسخ دهد که آیا اثر شرعی ـ وجوب ایمان و عقد القلب ـ نسبت به حجیت این دسته از روایات وجود دارد تا این روایات به لحاظ آن اثر حجت باشد؟ برای این منظور، ماهیت و شروط ایمان و نیز ادلۀ کلامی وجوب ایمان در فروعات اعتقادی بررسی می‌‌گردد. این بررسی‌‌ها وجود اثر شرعی را نسبت به روایات اعتقادی نفی می‌‌کند و نشان می‌‌دهد تحقق ایمان مبتنی بر وثوق شخصی وجدانی است، در حالی که حجیت خبر واحد مبتنی بر وثوق نوعی است. از سوی دیگر، بر اساس ادلۀ کلامی در فروعات اعتقادی، اعتقاد تفصیلی لازم نیست؛ علاوه بر آن‌‌که، اعتقاد بر اساس ادلۀ ظنی خلاف احتیاط است.}, keywords = {خبر واحد,اخبار معارفی,روایات اعتقادی,عقد القلب,وثوق شخصی}, url = {https://www.tkalam.ir/article_39084.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_39084_7bcb32171081a9ad9eaa0f0a32bc0b99.pdf} } @article { author = {پنبه پز, زهرا and شفیعی سروستانی, ابراهیم and رنجبرحسینی, محمد}, title = {نقد دیدگاه دکتر سروش در اثبات‌‌ناپذیری تاریخی تولد امام و عدم ضرورت اعتقاد به وجود امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {6}, number = {21}, pages = {123-138}, year = {2018}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {از دیدگاه شیعه، شناخت ائمه اطهارD لازم است. امروزه در دورۀ غیبت کبرای امام مهدیf، شیعیان بیش از هر زمانی نیازمند کسب معرفت دربارۀ آن حضرت هستند؛ به‌خصوص این‌‌که برخی افراد زمینه‌سازِ برداشت‌های ناصحیحی شده و با قابل اثبات ندانستن وجود تاریخی امام مهدیf، اعتقاد به آن حضرت را ضروری ندانسته‌اند. مقالۀ حاضر با روش توصیفی تحلیلی در صدد اثبات تاریخی وجود امام مهدیf است؛ از این رو، با ذکر شواهد تاریخی بی‌شماری که در منابع شیعی و حتی غیرشیعی بر وجود تاریخی آن حضرت گواهی می‌دهد، وجود تاریخی آن حضرت را اثبات کرده و ضرورت اعتقاد به وجود امام مهدیf را تبیین کرده است.}, keywords = {امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف,غیبت,تولد امام مهدی,روشن‌‌فکران مسلمان}, url = {https://www.tkalam.ir/article_39085.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_39085_3e4b8e7b3b4690ba0ee73d72517d4490.pdf} } @article { author = {مسجدی, حیدر}, title = {خلاصة المقالات باللغة العربیة}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {6}, number = {21}, pages = {139-145}, year = {2018}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, url = {https://www.tkalam.ir/article_39086.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_39086_bce259837fa5094f91f7375d5ae4386e.pdf} } @article { author = {جلالی, سید لطف اله}, title = {ترجمه چکیده مقالات به انگلیسی}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {6}, number = {21}, pages = {146-152}, year = {2018}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, url = {https://www.tkalam.ir/article_39087.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_39087_d6b6ef7d39468e217cda68825dd23566.pdf} }