@article { author = {توکلی, صدیقه and ناجی اصفهانی, حامد}, title = {مشیت الهی از منظر روایات (با تکیه بر کتاب الکافی و شارحان آن)}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {7}, number = {24}, pages = {7-24}, year = {2019}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {«مشیت الهی» از صفاتی است که کمتر مورد توجه حکما و متکلمان قرار گرفته است؛ در حالی که در آیات قرآن و روایات، جایگاه برجسته‌ای دارد. در این مقاله با تکیه بر روایات کتاب الکافی در این موضوع و با استفاده از شرح شارحان آن، مشیت الهی به روش توصیفی ـ تحلیلی، تبیین شده و جایگاه آن در صدور فعل خداوند و نیز تأثیر آن بر افعال اختیاری انسان مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس این روایات، وجود تمام اشیا در نظام هستی، حتی افعال اختیاری انسان، مسبوق به مشیت الهی است؛ به طوری که برای تحقق آن باید تمام مراتب مشیت حق، حتی احداث و ایجاد فعل به آن تعلق گیرد. از سوی دیگر، مشیت الهی نسبت به افعال اختیاری انسان مستقل در تأثیر نیست، بلکه اراده و اختیار انسان، آخرین حلقه از مشیت فعل اوست، چراکه خداوند به دلیل مصلحت تکلیف، هیچ‌کس را در اطاعت از اوامر و نواهی خود مجبور نمی‌کند. به همین لحاظ، این مرتبه از مشیت می‌‌تواند در تقابل با امر و نهی و حتی حبّ و رضای خداوند باشد؛ علاوه بر این، انسان در مشیت افعال اختیاری خود نیز، تحت سیطرۀ مشیت الهی است؛ پس نه اختیارِ تام است و نه جبر.}, keywords = {مشیت الهی,مشیت انسان,افعال انسان,روایات الکافی}, url = {https://www.tkalam.ir/article_39921.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_39921_94651b45ae705a0b5cc1672f65447a19.pdf} }