%0 Journal Article %T بررسی مقایسه‌ای دیدگاه لایب‌نیتس و استاد مطهری درباره معنا و گستره معرفت فطری و لوازم معرفت شناختی آن در الهیات %J فصلنامه تحقیقات کلامی %I انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه %Z 2345-3788 %A کریمی, احمد %A احمدی, محسن %D 2020 %\ 11/21/2020 %V 8 %N 30 %P 99-120 %! بررسی مقایسه‌ای دیدگاه لایب‌نیتس و استاد مطهری درباره معنا و گستره معرفت فطری و لوازم معرفت شناختی آن در الهیات %K معرفت شناسی دینی %K ادراکات فطری %K شهید مطهری %K لایب نیتس %K فطرت %K معرفت پیشین %R %X پذیرش وجود ادراکات فطری می‌تواند اساس باور مشترک انسان‌ها به حقایقی همچون وجودی مطلق یعنی خداوند باشد. این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی به بررسی آرای لایب‌نیتس و شهید مطهری درباره وجود ادراکات فطری در نهاد انسان‌ها و بازتاب آن در معرفت‌شناسی دین پرداخته است. لایب‌نیتس تمام تصوّرات انسانی که از ذهن و عقل و نه از حواس و امور خارجی حاصل شده باشد و ضروری‌ترین آن­ها تصوّر خداوند است را فطری می‌داند؛ ولی شهید مطهری فقط تصدیقات فطری را پذیرفته و ام‌القضایا را اصل تناقض می‌داند و نیز از احساسات فطری سخن می‌گوید که منشاء آن قلب است و قوه عاقله انسان هم آن را تصدیق می­کند. فطرت دینی نزد شهید مطهری ناظر به حوزه شناختی یعنی دین و توحید و حوزه‌ خواستی چون میل به حقیقت­جویی وکمال‌جویی است. نظریه لایب‌نیتس با معرفی خدا در منظومه معرفتی‌اش به نحو پیش از تجربه و به­عنوان پایه‌ای‌ترین بنیاد معرفت به شکل مؤثری در دفاع از معرفت‌ پیشین دینی به کار می‌آید؛ امّا نظریّه استاد مطهری از یک گرایش و احساس حقیقت‌طلبی سخن می‌گوید و هر چند از وجود معرفت‌ فطری دینی دفاع می‌کند، امّا وجه پیشینی آن را انکار می‌کند و آن را به قلب و نه عقل پیوند می‌زند. نتایج این پژوهش نشان داد که تلقی متفاوت این دو از ماهیّت فطرت و تأکید لایب‌نیتس بر هماهنگی پیشین بنیاد، موجب می‌گردد تا بر مبنای نظریه او توجیه باور به خدا بر اساس الگوی معرفت‌شناسی برون‌گرا محقّق گردد و بار اثبات مدعا بر عهده خداناباوران باشد.   %U https://www.tkalam.ir/article_242737_377ca01aa1ece15e4d779c7c3163d28b.pdf