TY - JOUR ID - 38920 TI - مفهوم و ادلۀ آغازمندی جهان از دیدگاه شیخ مفید، سید مرتضی و کراجکی JO - فصلنامه تحقیقات کلامی JA - FTK LA - fa SN - 2345-3788 AU - توکلی بینا, میثم AD - عضو هیأت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 5 IS - 18 SP - 7 EP - 24 KW - حدوث زمانی KW - کلام امامیه KW - شیخ مفید KW - سید مرتضی KW - کراجکی KW - ریاضیات مجموعه‌ها KW - ریاضیات بی‌نهایت DO - N2 - یکی از موضوعات پردامنه که عمدۀ فیلسوفان یونان قدیم بدان پرداخته‌اند، ازلیت جهان است. سنت دینی و به تبع آن متکلمان مسلمان با آن مخالفت داشته و در ردّ آن کوشیده‌اند. شیخ مفید جزو نخستین متکلمانی است که به بحث از حدوث زمانی و کران‌مندی زمانی جهان پرداخته است. به جهت تقابل او با جریان اعتزالی، او خط مرز روشنی میان نوع عقیدۀ شیعی و اعتزالی در این باب می‌کشد و معتزله را به دلیل اعتقاد به اعیان ثابته در ردیف فیلسوفان تلقی می‌کند. شاگرد او سید مرتضی نیز با طرح دلایل عقلی و ریاضیاتی می‌کوشد کران‌مندی زمانی جهان را تبیین کند. ادلۀ تناهی گذشتۀ زمانی، در آثار شاگرد سید مرتضی، یعنی ابوالفتح کراجکی نیز دنبال شده و حتی در این زمینه با سیدمرتضی نامه‌نگاری و تبادل نظر داشته است. در نوشته‌های متکلمان، ردّ حدوث زمانی به معنای شرک و دهری‌گری تلقی می‌شده، ولی به نظر می‌رسد برخی دلایل ریاضیاتی مطرح‌شده با ریاضیات امروزی مطابقت ندارد، اما می‌توان تقریری مقبول از آن ارائه داد. UR - https://www.tkalam.ir/article_38920.html L1 - https://www.tkalam.ir/article_38920_3534e39ff76a1de15cd6b7c45a2f1bce.pdf ER -