1
دانشگاهکارشناسی ارشد رشته فلسفه و کلام اسلامی گرایش کلام اسلامی
2
دانشیار و عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی امام خمینی
10.22034/ftk.2023.711406
چکیده
چکیده جایگاه رفیع امامت همراه با تفاوت دیدگاه‌‌های اندیشمندان اسلامی درباره آن، در نگارنده این انگیزه‌‌ای را ایجاد کرد که در مقاله پیش‌‌رو به «بررسی و نقد فرآیند تعیین امام در دیدگاه قاضی عضدالدّین ایجی و سعدالدّین تفتازانی» بپردازد. این دو متکلّم برای چگونگی انتخاب امام، چهار روش را مطرح کرده‌‌اند که بعضی از آن‌‌ها، مشترک و در بعضی دیگر، اختلاف وجود دارد، آن چهار روش عبارتند از نص، بیعت اهل حل و عقد، شورا و غلبه. روش‌‌های یاد شده همراه با اشکالاتی است. وجود نصّ برای امام در نزد دانشمندان اهل‌‌تسنّن مورد اختلاف است. همان‌‌طور که بیعت مورد استنادشان هم به‌‌واسطه عدم تحقّق اجماع اهل حل و عقد درباره سه خلیفه اول مردود است. تعیین جانشین توسّط دو خلیفه اول و یا از طریق شورا هم مخالف سیره پیامبراسلامJ است؛ همچنان‌‌که روش غلبه و استیلا، مخالف قرآن، سنّت و عقل است.
)