تبیین و تقریر استدلال آیۀ«لَو کانَ فیهِمَا آلِهَةٌ إلّا الله لَفَسَدتا» بر توحید در خالقیت

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد فلسفه و کلام و عضو پیوستۀ انجمن کلام اسلامی حوزه

چکیده

بی‌شک در آیۀ  «لَو کَانَ فیهِما آلِهَةٌ الّا الله لَفَسَدتا» استدلالی توحیدی به کار رفته است. در اصلِ این استدلال ابهام و تردیدی نیست، لکن در تلازم میان «تعدد آلهة» و «فساد» سخن‌های بسیاری بیان شده است، که هر کدام به نوبۀ خود دارای مشکلاتی هستند. در این میان اما، دیدگاه امام خمینی  ره و شهید مطهری تا کنون مورد بی‌مهری محققان قرار گرفته و با همۀ امتیازهایی که دارد، به حاشیه رانده شده است. این مقاله بر آن است تا با روشی تحلیلی و توصیفی ابتدا به تقریر مهم‌ترین دیدگاه‌های مقابل، یعنی دیدگاه مشهور، دیدگاه علامه طباطبائی  ره، دیدگاه استاد مصباح و دیدگاه آیت‌الله جوادی و اشکالات آن‌ها بپردازد، و سپس با تقریر جدیدی از دیدگاه امام خمینی  ره و شهید مطهری تلاش کند تا اشکالات واردشده بر آن‌ها را پاسخ گفته و تقریری را که انطباق بیشتری با آیه دارد، بیان کند.

کلیدواژه‌ها