الهیات سلبی در مدرسۀ کلامی حلّه

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد تمام دانشگاه تهران و عضو انجمن کلام اسلامی حوزه.

2 دانشجوی دکترای پردیس فارابی دانشگاه تهران.

چکیده

در میان متکلمان مدرسۀ حله، «الهیات سلبی» جایگاه مهمی دارد. خواجه­ نصیر با بهره ­گیری از برهان شیخ صدوق در خصوص الهیات سلبی، صفت حیات خداوند را سلبی معنا کرده و این قاعده را قابل تعمیم به دیگر صفات ذاتی خداوند می­ داند. از منظر او، کسانی که در مباحث وجودشناختی صفات، قائل به نفی صفات زاید بر ذات هستند، در مباحث معناشناختی صفات، باید قائل به الهیات سلبی باشند. شاگردان خواجه در مدرسۀ حله نیز همین موضع را اتخاذ کرده ­اند. علامه حلی با تمایل به اشتراک لفظی «وجود» بین واجب و ممکن، و نیز فاضل مقداد با پذیرش نظریۀ نیابت ذات از صفات، مبانی دیگری جهت تقویت الهیات سلبی ارائه کردند.

کلیدواژه‌ها