1
دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی ـ حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان
2
استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان
چکیده
در این مقاله، تطبیقی از فلسفۀ هستیشناسی ملاصدرا بر امامشناسی او، مورد بررسی قرار گرفته است. اصول و مبانیای که در حکمت صدرایی، مستدل بوده و در اینجا از آن بهره گرفتهایم عبارتند از: «قاعدۀ امکان اشرف»، «اصالت و تشکیک وجود و مراتب آن»، «مراتب عقل»، «نظام علّی وجود» و «قاعدۀ الواحد». از این اصول و مبانی در مسائل امامشناسی صدرا، همچون «الهی و انتصابی بودن» و «ولایت تکوینی و تشریعی» امام استفاده شده است. این ولایت تکوینی و تشریعی، لوازمی چون: ناظر و گواه بودن امام بر اعمال مردم، وسعت علم امام، و عصمت او را شامل میشود. هدفی که این مقاله دنبال میکند آن است که در ضمن مقایسهای اجمالی بین امامشناسی صدرا و سایر آراء در مسائلی که در باب امامت مورد اختلاف بوده، این فرضیه تقویت شود که اصول و مبانی فلسفۀ صدرایی، قادر است با معاضدت تطبیقی و مصداقیِ اخبار وحی، پشتوانۀ فلسفی امامشناسی او را ارائه نماید. امامشناسیِ ملاصدرا را از خلال آثار او میتوان بر مبانیاش عرضه نمود و تأثیر مبانی بر امامشناسی وی را در بعضی آثارش بهطور صریح، استخراج و یا تلویحاً از آثار دیگرش استنباط کرد. آنچه در اینجا میتواند کارایی کلامیِ عامتری داشته باشد، استفاده از مبانی صدرایی در دفاع از آراء کلامی مشترک با او، در مسئله امامت است.