مفهوم شناسی مرجعیت علمی امامان معصوم علیهم السلام

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس مرکز تخصصی شیعه شناسی قم

2 دانشیار گروه کلام اسلامی دانشگاه قرآن حدیث، نویسنده مسئول و عضو پیوسته انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه قم

چکیده

در سده اخیر نظریه ای از سوی طرفداران تقریب مذاهب اسلامی مطرح گشت که در بحث امامت بین دو مساله زعامت سیاسی و مرجعیت علمی قائل به تفکیک شده اولی را مساله ای تاریخی که امروزه نقش چندانی در مشکلات عملی جامعه مسلمانان ندارد و دومی را مساله ای کلامی - اعتقادی که طرح آن می تواند گره گشای بن بست های جوامع اسلامی باشد به شمار می آورد؛زین سبب لازم بود تا تعریف دقیقی ازمفهوم مرجعیت علمی امامان علیهم السلام و چیستی آن ارائه شود.در این مقاله و در پاسخ به این سوال با استفاده ازمنابع حدیثی، تاریخی و کلامی و به شیوه توصیفی- تحلیلی، این نتیجه حاصل گشت که اصطلاح مرجعیت ائمه (ع) دو معنای منبع بودن یعنی وجوب رجوع به قول وفعل وتقریر امام ومعنای حاکم و داور بودن یعنی هرگاه اختلافی در فهم یا تقریر و تبیین مساله ای پیش آمد ، گفتار و کردار و تقریر امام، فصل الخطاب و حاکم خواهد بود را درخود نهفته دارد و مفهوم یاد شده مقید به قید و مشروط به شرط خاصی نیست و باز بینی منابع تاریخی - حدیثی نشان می دهدکه اولاً مسلمانان و دانشمندان و بزرگان جامعه اسلامی در زمینه های مختلفی به آن بزرگواران رجوع کرده ودر این رجوع فرقی بین علوم دینی و علوم غیر دینی نگذاشته اند وثانیا در طرف مقابل هم آن بزرگواران درهیچ موردی از پاسخ گویی استنکاف نکرده و به تناسب رجوعات صورت گرفته به سوال ها پاسخ داده در اختلافات علمی موجود به داوری پرداخته اند.

کلیدواژه‌ها