@article { author = {حسینی‌زاده, سیدعبدالرسول and حسینی‌زاده خضرآباد, سیدعلی}, title = {فاعلیتِ انسان در تفسیر المنار}, journal = {فصلنامه تحقیقات کلامی}, volume = {5}, number = {18}, pages = {79-96}, year = {2017}, publisher = {انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه}, issn = {2345-3788}, eissn = {0000-0000}, doi = {}, abstract = {جبر و اختیار، از نخستین مسئله‌های کلامی ‌است که در میان مسلمانان مطرح شد و مهم‌ترین فرقه‌های کلامی ‌چون قدریه، امامیه، معتزله و اشاعره دربارۀ آن موضعی اتخاذ کردند. اهل حدیث عامه و هم‌چنین پس از آنان اشاعره، با توجه به ظاهر آیاتی از قرآن که در آن به فاعلیت پروردگار در افعال منسوب به انسان اشاره شده و هم‌چنین در پاس‌داشت توحید افعالی، به جبر، گرایش پیدا کرده‌ و بر فاعلیت خداوند در افعال منسوب به انسان تأکید کرده‌اند. در این میان، امامیه با الهام از معارف نورانی اهل‌بیت علیهم السلام با مردود دانستن هر دو باورِ جبر و اختیار در تفسیر فاعلیت انسان راهی میانه برگزیدند که با عنوان «امر بین ‌الأمرین» شناخته می‌شود. رشید رضا به‌ شدت با باور جبریه و اشاعره در باب عدم فاعلیت انسان مخالفت کرده، و از سوی دیگر اندیشۀ اختیار مطلق انسان و تفویض را نیز ناروا دانسته است و تلاش دارد در این بین راهی میانه برگزیند. وی در این راستا دیدگاه خود را به حسّ، وجدان، مجموع آیات قرآن و آموزه‌های پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و سلف صالح مستند کرده است.  }, keywords = {جبر و اختیار,فاعلیت انسان,اشاعره,‌امامیه,رشید رضا}, url = {https://www.tkalam.ir/article_38924.html}, eprint = {https://www.tkalam.ir/article_38924_663c51c35c74b584c130cd3e84adfda8.pdf} }