TY - JOUR ID - 252682 TI - اختلاط و رقابت کلام و فلسفه در مدرسه حله با تأکید بر دیدگاه‌‌های علامه حلّی JO - فصلنامه تحقیقات کلامی JA - FTK LA - fa SN - 2345-3788 AU - رضایی, محمدجعفر AD - عضو هیئت علمی پژوهشکده کلام اهل‌بیت پژوهشگاه قرآن و حدیث و عضو پیوسته انجمن کلام اسلامی حوزه Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 9 IS - 35 SP - 7 EP - 24 KW - علامه حلّی KW - کلام KW - فلسفه KW - تاریخ کلام KW - مدرسه حله DO - N2 - کلام امامیّه از قرن هفتم به بعد به‌‌آرامی با شخصیّت‌هایی مانند خواجه طوسی و علامه حلّی تعاملات گسترده‌تری با فلسفه پیدا کرد. این ارتباط و حتّی اختلاطِ کلام و فلسفه سبب شده است که برخی، کلام این دوره را به طور مطلق کلام فلسفی بخوانند. در این مقاله، با بررسی اندیشه‌های علامه حلّی به طور خاص، نشان داده شد که ایشان در بخش الهیات بالمعنی الاخص در اختلافات اصلی کلام و فلسفه، مانند تبیین صفت قدرت و اراده، اغلب مباحث متفرّع بر حسن و قبح عقلی، مانند مباحث اصلی عدل، نبوّت، امامت و معاد جسمانی بر مواضع کلامی پافشاری کرده و در الهیات بالمعنی الاعم نیز در مواردی مانند انکار یا اثبات جزء لایتجزّی، حقیقت نفس، هیولی، ماهیّت زمان، حدوث و قدم عالم نظرات متکلّمان را پذیرفته و به نقد اندیشه‌های فلسفی پرداخته و در مواردی همچون کاربرد اصطلاحات امکان و وجوب و علّت و معلول، با وجود پذیرش ادبیات و اصطلاحات فلسفی، تغییراتی در مفاهیم داده است که با اندیشه‌های اصلی علم کلام در تعارض نباشد. بنابراین بهتر آن است که کلام علامه حلّی را تجلّی اختلاط و رقابت کلام و فلسفه بدانیم، نه فلسفی شدن علم کلام. UR - https://www.tkalam.ir/article_252682.html L1 - https://www.tkalam.ir/article_252682_64f5269d290880d06ff971766ce49c47.pdf ER -