انجمن کلام اسلامی حوزه علمیهفصلنامه تحقیقات کلامی2345-378831120160220نقش اعتقاد به خدا در معنابخشی به زندگی72038818FAمعروفعلی احمدونداستادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجانسمیه طاهری اندانیکارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامیJournal Article20200329<span style="font-size: small;">آنچه انسانِ امروزی را رنج میدهد، احساس بیهدفی و بیمعنایی در زندگی است. از آنجا که اعتقاد به خدا و صفات کمال او میتواند نقش بسیاری در معناداری زندگی داشته باشد، این نوشتار به بررسی نقش این اندیشه در معنابخشی به زندگی انسان موحد میپردازد. انسان با ایمان به خدایی حکیم، به آفرینشی هدفمند معتقد شده و در پرتو آن از پوچی رهایی مییابد؛ با ایمان به عدالت الهی، قوانین هستی را عادلانه دانسته، روح امیدواری در او دمیده میشود؛ با اعتقاد به عالم بودن خداوند، اجزای جهان را برخاسته از آگاهی و معنادار مییابد؛ در پرتو باور به خدایی توانا، شور و نشاط درونیاش با قدرتی ماورائی گره خواهد خورد؛ با اعتقاد به رحمت واسعۀ الهی، زندگی امیدوارانه و معناداری خواهد داشت و... . باورِ قلبیِ عمیق در بعد نظر و پایبندی به دستورات چنین خدایی میتواند زندگی را معنادار کند.</span>https://www.tkalam.ir/article_38818_c7beaf875779cbd35026276b39c4e874.pdfانجمن کلام اسلامی حوزه علمیهفصلنامه تحقیقات کلامی2345-378831120160220امام، مصدر تشریع213638819FAمحمدتقی سبحانیاستادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و عضو انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه.مرتضی علیزاده نجاردانش آموخته سطح سه حوزه علمیه قم، مرکز تخصصی امامت، دانشجوی دکتری مذاهب کلامی و عضو انجمن کلام
اسلامی حوزه علمیه.Journal Article20200329<span style="font-size: small;">مقام ولایتِ امام در تشریع احکام، یکی از بحثانگیزترین مقولههایی است که همواره مورد بحثِ اندیشمندان قرار گرفته است. بسیاری از صاحبنظرانِ امامیه، این مقام را برای پیامبر(ص) پذیرفتهاند، اما از پذیرش آن برای امام خودداری کردند؛ اما طبق دلالت پارهای از احادیث چنین به نظر میآید که ائمه اطهار(ع) نیز دارای ولایت در احکام شریعت بوده و در صورت نیاز میتوانند حُکمی در دین بگنجانند. این ادله عبارتند از: اخبار تفویض، ادلۀ همتایی ائمه با پیامبر در تمامی مقامات و نیز ادلهای که از وقوع این مقام توسط امام حکایت دارند. نوشتار پیشرو با پیشفرض ولایتِ پیامبر(ص) بر تشریع احکام، در پی بررسی دلایل اثباتی این مقام برای امامان معصوم(ع) است.</span>https://www.tkalam.ir/article_38819_6d01a43db0278138351eceeac29befbc.pdfانجمن کلام اسلامی حوزه علمیهفصلنامه تحقیقات کلامی2345-378831120160220بررسی قاعدۀ «معطی الشیء...» و کارکرد آن در خداشناسی375638820FAسیدعلیرضا سبزواریدانش آموخته و استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم.Journal Article20200329<span style="font-size: small;">قاعدۀ اعطا، خاستگاه گوناگونی در علوم اسلامی دارد و در این میان، حکمت متعالیه با نظریۀ «وحدت وجود» و مباحث پیرامونی آن، مانند سریانپذیری هستی، کارآمدترین بسترِ بهرهبرداری از این قاعده تلقی میگردد. این نوشتار با توجه به معناشناسی واژگانِ قاعدۀ اعطا و بررسی کاربردهای مختلف آن، از اثبات وجود خدا تا معرفت به صفات علم، قدرت و حیات او، سعی در ارائه گونههای برداشت صحیح و نادرست از مضمون آن کرده است. در این زمینه، بررسی اثباتپذیری و عدم بداهت قاعدۀ مزبور میتواند راهگشای نقد مضمونی به برخی برداشتهای نادرست گردد و دیدگاه کاملی از معنای آن در اختیار قرار دهد.</span>https://www.tkalam.ir/article_38820_718576aa487914860151721b2cb55287.pdfانجمن کلام اسلامی حوزه علمیهفصلنامه تحقیقات کلامی2345-378831120160220جبر و اختیار از دیدگاه وحید بهبهانی(ره)577038821FAرضا برنجکاراستاد دانشگاه تهران و عضو انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه.Journal Article20200329<span style="font-size: small;">نوشتار حاضر، دیدگاه آیۀالله وحید بهبهانی دربارۀ جبر و اختیار را به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس تنها رسالۀ او در این باره، بررسی میکند. وحید بهبهانی در رسالۀ «جبر و اختیار» در صدد اثبات و تحلیل اختیار و ردّ جبر است. او مهمترین مانع در راه اثبات اختیار را ضرورتِ علیت میداند. وی ضرورت به معنای حکم ضروری بر صدور فعل بر اساس قرائن را میپذیرد و با اختیار قابل جمع میداند، اما ضرورتِ صدور فعل به معنای محال بودنِ عدم صدور آن را نمیپذیرد. به اعتقادِ او هرچند برای صدور فعل، مرجّح لازم است، اما این مرجح، قدرت انسان بر ترک را از بین نمیبرد. او فعل را هم محتاج فاعل میداند و هم مرجّح، و مرجّح، فاعل را مجبور به فعل نمیکند. وحید بهبهانی به تفصیل به اشکالات نظریۀ خود پرداخته و به آنها پاسخ میدهد.</span>https://www.tkalam.ir/article_38821_1dac709a22268941c97cd8df0ce36a8a.pdfانجمن کلام اسلامی حوزه علمیهفصلنامه تحقیقات کلامی2345-378831120160220تبیین آموزۀ بداء در قرآن با رویکرد شیعی718838822FAمسعود صلواتی زادهدانش آموخته حوزه علمیه قم و کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث.محمدنقی رفعت نژادعضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور قم.Journal Article20200329<span style="font-size: small;">لفظ «بداء» مشترک بین انسان و خداوند است. فهم دقیق و صحیح بداء در خداوند، مبتنی بر نقل، عقل و وجدان است و به دلیل غامض بودن درک آن، محل چالش و ایجاد شبهاتی از سوی مخالفان بداء شده است. در جهان اسلام بیشترین مخالفان بداء، از میان اهلسنت و بهویژه وهابیت سلفی انجام میپذیرد. با اینکه از دیرباز عالمان شیعه با روشی علمی و عقلانی به شبهات آنان پاسخ دادهاند، اما همچنان در آثار قلمی مخالفان شبهاتی در این باره مطرح میشود. یکی از شبهاتی که در سالهای اخیر مطرح شده این است که بداء، پدیدهای غیراسلامی (یهودی) است و اصلی در قرآن ندارد. مقالۀ پیشرو با رویکرد شیعی، به تبیین این مسئله پرداخته و در صدد اثبات و تبیین خاستگاه بداء در قرآن است.</span>https://www.tkalam.ir/article_38822_bc9a3e5e1d1867d0b141ac8c49d3d6ec.pdfانجمن کلام اسلامی حوزه علمیهفصلنامه تحقیقات کلامی2345-378831120160220همآوردی سیدمرتضی با معتزله در مسئله افضلیت انبیا بر ملائکه8910238823FAعین الله خادمیدانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.سیدمحمد طباطبایی یزدیدانش آموخته سطح چهار حوزهJournal Article20200329<span style="font-size: small;">دو فرقۀ کلامی شیعه و معتزله در مسائل گوناگونی اختلاف دارند. سید مرتضی، سرآمدِ متکلمان امامیه در قرن چهارم و پنجمِ هجری که به ناحق به اعتزال متهم شده، به نقد یکی از مسائل اختلافی با معتزله پرداخته و در تقابل با این جریان، به افضلیتِ پیامبران بر ملائکه معتقد است. وی هرچند با نقد ادلۀ له و علیه مدعای معتزلیان مبنی بر افضلیت ملائکه بر پیامبران، رأی شیعه را اختیار میکند، در ادلۀ عقلی و نقلیِ امامیه نیز خدشه میکند و مبنای پذیرش قول امامیه را اجماع علمای این طایفه میداند. به نظر میرسد در مجموع، نظرِ سید مرتضی دربارۀ مسئله تفاضل قابل قبول باشد، چراکه ادلۀ ذکرشده قابل مناقشه است و نمیتوان با تکیه بر آنها، رأی قاطعی اتخاذ کرد.</span>https://www.tkalam.ir/article_38823_8f18d115e40da43b0ca8495db4b677fb.pdfانجمن کلام اسلامی حوزه علمیهفصلنامه تحقیقات کلامی2345-378831120160220بررسی فلسفۀ وجودی شیطان10312238824FAحسین زارعدانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه قرآن و حدیث.مصطفی سلیمانیاندانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم.Journal Article20200329<span style="font-size: small;">ماجرای دشمنیِ شیطان با انسانها، از ابتدای خلقت بشر بوده است؛ اما چرا چنین موجود شروری که مانعی بر سر راه معنویت و سعادت است، آفریده شده و به وجود آمدنِ او چه سودی داشته است؟ هدف این نوشتار که با روش تحلیلی ـ توصیفی و از نوع کتابخانهای است، به بررسی فلسفۀ وجودی شیطان در رابطه با خداوند، عالم خلقت، انسانها و فلسفۀ مستقل وجود شیطان میپردازد. خلقت شیطان در رابطه با خداوند که باعث ظهور برخی صفات جمالیه و جلالیۀ خداوند میشود، قدرت خداوند را در آفرینش موجوداتِ متضاد به منصۀ ظهور و بروز میرساند؛ همچنین وجود شیطان موجب شکوفایی استعدادهای گوناگون انسانها میشود.</span>https://www.tkalam.ir/article_38824_0b830905c497c731c033c38001cbfd2e.pdfانجمن کلام اسلامی حوزه علمیهفصلنامه تحقیقات کلامی2345-378831120160220خلاصة المقالات باللغة العربیة12312938825FAحیدر مسجدیJournal Article20200329https://www.tkalam.ir/article_38825_fa186497887d54a24a2cf48dac9e9a6f.pdfانجمن کلام اسلامی حوزه علمیهفصلنامه تحقیقات کلامی2345-378831120160220ترجمه چکیده مقالات به انگلیسی13013638826FAسید لطف اله جلالیJournal Article20200329https://www.tkalam.ir/article_38826_16b02fe9ebf4d303460c1332fb41904d.pdf