TY - JOUR ID - 244277 TI - کاربست عدالت عرفی در انگاره اسلام رحمانی و نقد آن JO - فصلنامه تحقیقات کلامی JA - FTK LA - fa SN - 2345-3788 AU - جعفری موحد, عذرا AU - رنجبرحسینی, محمد AU - کریمی, احمد AD - دانشجوی دکتری کلام امامیّه دانشگاه قرآن و حدیث AD - استادیار گروه کلام دانشگاه قرآن و حدیث و عضو پیوسته انجمن کلام اسلامی حوزه Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 8 IS - 31 SP - 39 EP - 58 KW - اسلام رحمانی KW - کدیور KW - عدالت عرفی KW - عقلانیت مدرن KW - اسلام تاریخی KW - اسلام معنوی DO - N2 - اسلام رحمانی، عنوان قرائتی نواندیشانه از دین اسلام است که با مبنا قرار دادن عقلانیت مدرن، که عقلانیتِ سود‌محورِمادی است؛ فهم و تفسیر جدیدی از برخی مفاهیم مانند «عدالت» ارائه می‌دهد. طراحان اسلام رحمانی از میان دو تعریف عدالت یعنی؛ عدالت استحقاقی و عدالت مساواتی، عدالت مساواتی را که مورد پذیرش عرف عصر حاضر است پذیرفته و عدالت استحقاقی را مختص زمان پیامبر و اسلام حامل آن را اسلام تاریخی می‌دانند. نوشتار حاضر، به تبیین کاربست عدالت عرفی در انگاره اسلام رحمانی و نقد آن پرداخته است. در انگاره اسلام رحمانی، برمبنای عقلانیت مدرن، عدالت و نتایج آن، با چهار مقدمه تبیین می‌شود: یکی اینکه عدالت عرفی، ضابطه فهم اسلام است. دیگر اینکه خردجمعی، معیار فهم عدالت است. سوم اینکه احکام شرعی، طریقیت دارند نه موضوعیت و آخر اینکه عدالت عرفی و کرامت ذاتی، مبنای قوانین حقوق بشر است. عرف و خرد جمعی که واضع قوانین حقوق بشر است، رعایت تساوی را عدالت می‌داند. لذا احکام شرعی غیرعبادی که با عدالت مساواتی ناسازگار هستند، از حوزه دین خارج گردیده و جای خالی آن با قوانین حقوق بشر که بر مبنای عدالت عرفی است، پر می‌شود. در نقد این دیدگاه می توان به عدم نظام وارگی آن، خلط مقام ثبوت و مقام اثبات عدالت و تامل در معنای عقلی بودن عدالت عرفی و عدم تنافی طریقیت احکام با موضوعیت آنها اشاره کرد. UR - https://www.tkalam.ir/article_244277.html L1 - https://www.tkalam.ir/article_244277_b7824363544d3f9bf0227ebb99cb9926.pdf ER -