چگونگی انتساب تردید به خداوند؛ بررسی نقادانه نظریه محقق یزدی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث پردیس فارابی دانشگاه تهران

3 استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شاهد و نویسنده مسئول

چکیده

انتساب تردید داشتن و مردد بودن خداوند نسبت به برخی از امور منجر به شکل گیری مسأله حدیثی-کلامی چگونگی آن به خداوند شده است. در برخی از احادیث صراحتا خداوند در انجام دادن اموری مانند میراندن مومن دچار تردید می گردد. مسأله این است که مردد بودن از صفات موجودات مادی و حادث است نه خداوند که مجرد از ماده و احکام آن است. از دیدگاه محقق یزدی انتساب تردید به خداوند در این گونه احادیث حقیقی نیست و مجازی می باشد. هم چنین با قطع نظر از انتساب مجازی چنین صفتی، مردد بودن خداوند صفت فعلی می باشد نه از صفات ذاتی. بنابراین مردد بودن در مقام فعل الهی است نه ذات او. به دلیل عدم انتساب حقیقی و ذاتی خداوند به صفت تردید، اشکال اتصاف تردید به خداوند لازم نمی آید. با نظر به این نکات، در حقیقت مومن هنگام مرگ دچار تردید می گردد که چنین تردید مومنانه ای مجازا به خداوند نسبت داده می شود.

کلیدواژه‌ها