شهید مطهری دیدگاه دقیقی دربارۀ «برهان نظم» دارد. تأکید مهمّ ایشان آن است که تنها با نظر به علیت فاعلی، نمیتوان از نظمِ موجود در جهان و حتی علیت جاری در آن، به هستیِ خدا آگاهی یافت، زیرا نظم به معنای واقعی، هم ناشی از علت غایی و هم علت فاعلی است و با صرف تحقق علت فاعلی، نظم تحقق کامل نخواهد یافت. او با بیان مسائل مهمی در این باره، تلاش میکند تقریری قابل قبول از این برهان ارائه دهد، تا امکان طرح آن به صورت برهانی علمی و عقلی به وجود آید. آیتالله جوادیآملی نیز مواردی مناسب در تکمیل برهان نظم دارند. در مقالۀ حاضر، ابتدا ابعاد دیدگاه مطهری در تبیین عقلانی برهان نظم بیان میشود و سپس با ارائه مواردی از نظریات آیتالله جوادی، تلاش خواهد شد تا به برخی انتقادات وارد بر این برهان، از این رویکرد پاسخ داده شود.