مفضل بن عمر، از شخصیت‌های بزرگ شیعه در قرن دوم هجری است که روایات بسیاری از وی در منابع حدیثیِ امامیه وجود دارد. برخی وی را به جریان «مفوّضه» نسبت داده و حتی او را بنیان‌گذار این جریان به شمار آورده‌اند. بررسیِ شخصیت مفضل و نیز صحت و سقم نسبتِ تفویض به وی، علاوه بر آن‌که گوشه ای از تاریخ مدرسۀ کلامی کوفه را آشکار می‌کند، دریچه‌ای برای شناخت جریان متهم به غلو در فضای کوفۀ قرن دوم به روی ما می‌گشاید. تحلیلِ داده‌های تاریخیِ موجود دربارۀ مفضل و هم‌چنین تاریخ شکل‌گیریِ جریان تفویض نشان می‌دهد، به هیچ وجه نمی‌توان وی را از بنیان‌گذاران و منتسبان به این جریان به حساب آورد؛ به عبارت دقیق‌تر، اطلاعات موجود دربارۀ مفضل، هیچ‌گونه تفکر تفویضی را برای وی اثبات نمی‌کند.
)