محمدرضا پیرچراغ، هیأت علمی گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) – نویسنده مسئول
10.22034/FTK.2023.711768
چکیده
روایات مهدویت و مباحث مربوطه به آن، جزء احادیث صعب و مستصعب بوده و فهم و برداشت دقیق از آن احادیث را سخت نموده است؛ لذا فهم و برداشت صحیح از این‌گونه روایات با تتبع در کتب و روایات، دیدن خانواده احادیث، بررسی سیاق و بررسی اسناد روایات و استفاده از نظرات شارحان حدیث، علمای متقدم و متأخر میسور می‌شود. احادیث «رایات سود» از جمله روایات موضوع مهدویت می‌باشد که به‌سبب اهمیت، پراکندگی و تنوع حدیث توأم با مضامین گوناگون آن در منابع متعدد خاصّه و عامّه، تلاش فقه‌الحدیثی زیادی را برای رسیدن به فهم صحیح می‌طلبد. برخی از این روایات، مربوط به خروج ابومسلم بوده، دسته‌ای به قبل از ظهور حضرت ولی‌عصر7اشاره داشته و برخی سخن از وقایع قبل از قیامت می‌نماید. بر این اساس اهمیت موضوع تحقیق پیش‌رو و لزوم بررسی سندی-متنی روایات «رایات سود» کاملا واضح بوده و تلاش می‌گردد تا اعتبارسنجی و صحتاحادیث پرچم‌های سیاه در منابع شیعه و ارتباط آن با ظهور حضرت ولی‌عصر7به خوبی تبیین گردد. در منابع شیعه، پنج حدیث به بیان پرچم‌های سیاه پرداخته که اسناد تمامی آنها، مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید این پنج حدیث با احتساب تعدد طُرُق، جمعاً نُه طریق سندی (سه سند صحیح، دو سند حسن، یک سند موثق و سه سند ضعیف) را دارا می‌باشند که همین مقوله خود، سبب استفاضه و اعتبار این روایات می‌گردد. از سویی دیگر ضمن کمک‌گرفتن از خانواده حدیث، مشخص گردید، روایات «رایات سود» از حیث مضمونی نیز مورد قبول بوده و پذیرفته می‌شود؛ همچنین پرچم‌های سیاه از جمله مسائل مطرح شده در علم کلام نیز بوده و در این میان، برخی مدعیان مهدویت، هم برای اثبات حقانیت خود به این احادیث استناد نموده که با بررسی‌های صورت گرفته عدم مطابقت آن افراد و گروه‌ها، با صاحبان این پرچم‌ها در احادیث مشخص گردید.
)