بررسی مقایسه‌ای دو تصویر شیعی از شأن امام (سیدمرتضی و قاسم رسّی)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه قم

2 دانش‌‌پژوه سطح چهار رشته کلام اسلامی جامعه الزهراء (س)

چکیده

امامت از آموزه‌های مهم اعتقادی همه گروه‌های شیعی است. امامیه و زیدیه دو فرقه زنده شیعی هستند که در این حوزه، باورهای مشترک و مختلفی دارند. یکی از فروعات مهم بحث امامت شئون امام است که خود می‌تواند زیرمجموعه‌هایی چون معناشناسی شأن، شئون فردی و اجتماعی امام، مقایسه شأن امام در فرق شیعه و... را دارا باشد. نوشتار حاضر به بررسی مقایسه‌ای شئون امام در آثار سیّدمرتضی از متکلمان امامی و قاسم رسّی از امامان زیدی می‌پردازد. سوال اصلی این است که شئون امام از دیدگاه این دو شخصیت برجسته متعلق به دو سنت کلامی شیعی چه شباهت‌ها و چه تمایزاتی دارد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شأن امام، کارویژه‌ای است که منحصراً از امام انتظار می‌رود. سیّدمرتضی و قاسم رسّی به مرجعیت علمی امام معتقدند و شئون حکومتی و اقتصادی مختلفی را به او نسبت می‌دهند. سیّد برخلاف قاسم رسّی، شئون تکوینی و اخروی ویژه‌ای را در باب معجزه، امامت باطنی، شهادت بر اعمال و آگاهی از احوال مکلفین معرفی می‌کند که به عصمت و علم امام بازمی‌گردد؛ در حالی که قاسم رسّی عقیده‌ای به اغلب این شئون تکوینی و اخروی ندارد. این پژوهش در جمع‌آوری مطالب از شیوه کتابخانه‌ای و ابزار فیش‌نویسی و فهرست‌نویسی و در حوزه اندیشه‌ورزی از روش تحلیلی و مقایسه‌ای استفاده کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات