2
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اهلبیت (ع)، دانشگاه اصفهان
چکیده
در دو قرن نخست هجری اختلافات عقیدتی و کلامی بسیاری در طیف‌های مختلف جامعه اسلامی از جمله زاهدان بصری وجود داشته است. این گروه، در حوزه عقیدتی، به دو دسته عثمانیمذهبان و متمایلان به تشیّع تقسیم می‌شوند که اختلافات و اشتراکاتی در مقابله با مسائل کلامی آن زمان از جمله رویارویی با اهل بدعت، ارجا، قدر و اعتزال داشته‌اند. این مقاله در‌صدد بررسی اختلافات کلامی زاهدان بصری، زمینه و بسترهای آن و تبیین نقاط اشتراک و افتراق آنان در این حوزه است. نتایج این مقاله حاکی از آن است که دو گروه زاهدان بصری، یعنی عثمانیمذهبان و متمایلان به تشیّع در باور به عقیده ارجا که بهگونه‌ای وقف و سکوت در مقابل حوادث اجتماعی و سیاسی است و مبارزه با هر گونه بدعت از جمله اعتقادات خوارج همسو بودند؛ امّا نسبت به مسئله قدر (اختیار انسان بر افعال) و اعتزال رویکرد متفاوتی داشتند، به‌‌طوریکه عثمانیمذهبان موافق با جبر، به‌شدّت با اندیشه‌های قدریه و معتزله مقابله می‌کردند؛ در حالی‌که متمایلان به تشیّع در این موارد از آموزه‌های اهلبیت (ع) بهره می‌بردند.
ترک لادانی, زهرا, لطفی, سید مهدی, & میرباقری فرد, سید علی اصغر. (1401). رهیافتی به رویکردهای کلامی زاهدان بصره در دو قرن نخست هجری. فصلنامه تحقیقات کلامی, 10(39), 25-48.
MLA
زهرا ترک لادانی; سید مهدی لطفی; سید علی اصغر میرباقری فرد. "رهیافتی به رویکردهای کلامی زاهدان بصره در دو قرن نخست هجری". فصلنامه تحقیقات کلامی, 10, 39, 1401, 25-48.
HARVARD
ترک لادانی, زهرا, لطفی, سید مهدی, میرباقری فرد, سید علی اصغر. (1401). 'رهیافتی به رویکردهای کلامی زاهدان بصره در دو قرن نخست هجری', فصلنامه تحقیقات کلامی, 10(39), pp. 25-48.
VANCOUVER
ترک لادانی, زهرا, لطفی, سید مهدی, میرباقری فرد, سید علی اصغر. رهیافتی به رویکردهای کلامی زاهدان بصره در دو قرن نخست هجری. فصلنامه تحقیقات کلامی, 1401; 10(39): 25-48.
)